Bài này mình tổng hợp lại từ bài viết của bạn Hoai Vuong trên diễn đàn ô tô Sài Gòn. Tài liệu này rất hay, mình sợ lâu ngày mất nên mình xin phép tổng hợp lại tại đây.
Bài 6 – Cấu tạo của Xupap và cơ cấu truyền động trục cam
Trục cam và xupap là 2 bộ phận chính của cơ cấu phân phối khí. Trước tiên hãy xem trục cam dẫn động xupap ra sao nhé.

Hình 6.1 – Cơ cấu dẫn động trục cam
Cái trục cam nằm ngang trên cùng đấy, nó có 8 vấu cam để điều khiển 8 xu pap đấy. Trục cam lại được dẫn động bởi trục khuỷu thông qua xích cam. Xem hình ảnh trong thực tế nào.


Hình 6.2 – Trục cam thực tế
Và trong cụm máy.

Hình 6.3 – Cơ cấu phân phối khí trong động cơ xăng đốt trong
Và mặt cắt ngang chi tiết.

Hình 6.4 – Mặt cắt ngang trục cam và xupap
Lưu ý, khi mở nắp capo lên thấy trên nắp máy có chữ DOHC thì đó là xupap đc dẫn động bởi 2 trục cam, còn OHC hoặc SOHC là 1 trục cam. Còn VVT-i thì là hệ thống cảm biến liên quan đến thời gian đóng mở xu pap.
Trục cam thì đơn giản thế thôi, còn xu páp thì sao.
* Cấu tạo xu páp

Hình 6.5 – Cấu tạo xupap
Nhìn hình chắc ko cần giải thích gì về cấu tạo thêm. Chỉ lưu ý các bác có cái khe hở xupap (cái phần sát giữa mấu cam và đầu xu páp ấy, trong hình vẽ sát nịt vậy là chưa đúng). Cái khe hở này để khi xupap nó nóng nó nở ra thì ko bị cấn vào vấu cam. Đợt trước trên diễn đàn có bác hỏi là xe để lâu ko chạy thì khởi động rất dễ, còn khi chạy được 1 đoạn đường dài, tắt máy xong khởi động lại ko được là vì cái khe hở này đây. Nhiều bác cười vì vô lý tưởng bác đó hỏi ngu. Nhưng là vì cái xu pap nóng nó nở ra đội lên vấu cam, làm cái đế xupap (cái banh ra như cái kèn bên dưới đó) ko liền được với xi lanh, buồng đốt ko kín nên ko đủ áp suất buồng đốt, ko nổ được máy.
Lưu ý 2 là cái bạc dẫn hướng xu pap, màu vàng vàng trên hình đó. Xu pap trượt lên trượt xuống trong cái bạc dẫn hướng này. Trên bạc dẫn hướng có cái phớt dầu để ngăn ko cho dầu nhớt lọt từ ngoài vào trong buồng đốt. Cùng xem xupap trong thực tế ra sao nào.

Hình 6.6 – Xupap (lưu ý xupap nạp thường to hơn xu pap xả)
Còn nữa